Pomoc za LibreOffice 25.2
Tutón glosar rozjasnjenja wo najwažnišich zapřijećach wobsahuje, kotrež so w LibreOffice wužiwaja.
Wužiwajće glosar, zo byšće za njeznatymi zapřijećemi pytał, kotrež w nałoženju LibreOffice namakaće.
Skrótšenka za American Standard Code for Information Interchange. ASCII je znamješkowa sadźba za pokazanje pismow na personalnych kompjuterach. Zestaja so z 128 znamješkow z pismikami, ličbami, interpunkciskimi znamješkami a symbolemi. Rozšěrjena znamješkowa sadźba ASCII 256 znamješkow wobsahuje. Kóždemu znamješku je jónkróćne čisło připokazane, kotrež so kod ASCII mjenuje.
W HTML-stronach měli jenož znamješka ze 7-bitoweje znamješkoweje sadźby ASCII wustupować. Druhe znamješka kaž němske přezwuki so přez wosebity kod zwobraznjeja. Móžeće rozšěrjene znamješka w ASCII-kodźe zapodać: Eksportowy filter LibreOffice trěbne přetworjenje přewjedźe.
Wuwita wot francoskeho matematikarja Pierre Bézier je Bézierowa křiwka matematisce definowana křiwka, kotraž so w nałoženjach za dwudimensionalne grafiki wužiwaja. Křiwka so přez štyri dypki definuje: spočatna pozicija a kónčna pozicija a dwaj separatnej srjedźnej dypkaj. Bézierowe objekty dadźa so změnić, hdyž tute dypki z myšku přesuwaće.
DDE za „Dynamic Data Exchange“ steji, kotryž je předchadnik OLE „Object Linking and Embedding“. Z DDE so objekty z datajowej referencu zwjazuja, so wšak njezasadźuja.
Móžeće DDE-zwjazanje kaž slěduje wutworić: Wubjerće cele z tabeloweho dokumenta Calc, kopěrujće je do mjezyskłada a přeńdźće k druhemu tabelowemu dokumentej a wubjerće dialog Zasadźić – Wobsah zasadźić…. Wubjerće nastajenje Zwjazać, zo byšće wobsah jako DDE-zwjazanje zasadźił. Hdyž so zwjazanje aktiwizuje, so zasadźeny celowy wobłuk z originalneje dataje začita.
Datowa banka SQL je system datoweje banki, kotryž tykačku SQL skići. Datowe banki SQL so husto w klientowych/serwerowych syćach wužiwaja, w kotrychž rozdźělne klienty přistup k centralnemu serwerej (na přikład serwerej SQL) maja, tohodla tež serwerowe datowe banki SQL rěkaja abo skrótka serwery SQL.
W LibreOffice móžeće eksterne datowe banki SQL integrować. Te móža na wašej lokalnej krutej tačeli kaž tež w syći być. Přistup so přez ODBC, JDBC abo systemowy ćěrjak stawa, kotryž je w LibreOffice integrowany.
Formatowa předłoha je sadźba formatěrowanske atributy, kotrež su po mjenje (mjenje předłohi) zeskupjene a identifikowane. Hdyž předłohu na objekt nałožujeće, so objekt ze sadźbu atributow předłohi formatěruje. Wjacore objekty samsneje družiny móža samsnu předłohu měć. Hdyž sadźbu formatěrowanskich atributow předłohi měnjeće, potajkim tež wšě objekty, kotrež su z předłohu zwjazane, swoje formatěrowanske atributy wotpowědnje měnjeja.
Hdyž předłohi njewužiwaće, a formatěrowanske atributy direktnje na tekstowe dźěle nałožujeće, to so direktne formatěrowanje (tež manuelne formatěrowanje) mjenuje. Formatěrowanje so jenož na wubrany wobłuk dokumenta nałožuje. Jeli dokument ma wjacore wotstawki, wobłuki abo druhi objekt, nałožujeće direktne formatěrowanje na kóždy objekt. Direktne formatěrowanje je z menija Format a ze symboloweje lajsty Formatěrowanje k dispoziciji.
Atribut direktneho formatěrowanja, kotryž so na objekt nałožuje, wotpowědny atribut předłohi přepisuje, kotraž k objektej słuša.
W formularowym dokumenće dyrbi wodźenski element fokus wot wužiwarja dóstać, zo by aktiwny był a swoje nadawki wuwjedł. Wužiwarjo dyrbja na přikład tekstowemu polu fokus dać, zo byšće tekst do njeho zapodał.
Su wjacore móžnosće, wodźenskemu elementej fokus dać:
Woznamjeńće wodźenski element z myšku abo někajkim pokazowanskim nastrojom.
Nawigěrujće wot jednoho wodźenskeho elementa do přichodneho z tastaturu. Awtor dokumenta móže tabulatorowy porjad postajić, kotryž porjad podawa, po kotrymž wodźenske elementy fokus dóstawaja, jeli wužiwar z tastaturu po dokumenće nawigěruje. Hdyž wodźenski element je wubrany, da so wodźenski element přez druhi tastowy slěd aktiwizować.
Wubjerće wodźenski element z pomocu přistupneje tasty (druhdy „tastow skrótšenka“ mjenowana).
Formatěrowanje so na wizuelne wuhotowanje tekstow z pomocu programa za tekstowe wobdźěłanje abo DTP-programa poćahuje. To wopřijima definowanje papjeroweho formata, ramiki strony, pisma a pismowe efekty kaž tež zasunjenja a wotstupy. Móžeće tekst direktnje abo z předłohami formatěrować, kotrež LibreOffice k dispoziciji staja.
IME za Input Method Editor, tuž editor zapodawanskeje metody, steji. Program, kotryž wužiwarjej zmóžnja, kompleksne znamješka z njezapadnych znamješkowych sadźbow z pomocu standardneje tastatury zapodać.
Móžeće API Java Database Connectivity (JDBC) wužiwać, zo byšće z datowej banku z LibreOffice zwjazać. Ćěrjaki JDBC su w programowanskej rěči Java napisane a su njewotwisne wot platformy.
Kerning je jendźelski wuraz za powjetšenje abo pomjeńšenje wotstupa mjez pismikowych porow (podrěz, spacioněrowanje), zo by napohlad pismoweho wobraza teksta polěpšił.
Tabele kerninga informacije wobsahuja, kotre pismikowe pory sej wjetši wotstup wužaduja. Tute tabele su zwjetša wobstatk pisma.
Rěče z kompleksnym tekstowym wuhotowanjom maja někotre abo wšě ze slědowacych funkcijow:
Rěč so ze znamješkami pisa, kotrež su z wjacorych dźělow zestajene
Tekstowy směr je wotprawa dolěwa.
LibreOffice tuchwilu hindišćinu, thaišćinu, hebrejšćinu a arabšćinu jako CTL-rěče podpěruje.
Zmóžńce CTL-podpěru z pomocu .
W LibreOffice funkcija linkowy register linkowy wotstup strony rěka.
Linkowy wotstup strony so na kryjacy so ćišć linkow znutřka sadźboweho špihela na prědnim a zadnim boku strony. Funkcija linkowy wotstup strony čitanje strony wosnadnja, dokelž so tomu zadźěwa, zo šěre sćiny mjez tekstowymi linkami přeswěćuja. Linkowy wotstup strony so tež na linki w susodnych tekstowych špaltach poćahuje, hdźež linki w rozdźělnych špaltach samsny wertikalny raster wužiwaja a so tohodla wertikalnje jedna na druhej wusměrjeja.
Ćišćenje z linkowym wotstupom strony je wosebje wužitne za dokumenty, kotrež maja dwě stronje, kotrejž stej jedna pódla druheje zrjadowane (na přikład w knize abo brošurje), za wjacešpaltowe wuhotowanja a za dokumenty, kotrež su za dwustronske ćišćenje myslene.
Ličbowy system so přez ličbu znamješkow postaja, kotrež su za zwobraznjenje ličbow k dispoziciji. Decimalny system na přikład na dźesać cyfrach (0 do 9) bazuje, binarny system na dwěmaj cyfromaj 0 a 1 a heksadecimalny system na 16 cyfrach (0 do 9 a A do F).
Open Database Connectivity (ODBC) je protokol za přistup k systemam datowych bankow přez nałoženja. Jako wotprašowanska rěč so Structured Query Language (SQL) wužiwa. W LibreOffice móžeće za kóždu datowu banku postajić, hač so maja SQL-přikazy wužiwać, zo bychu so wotprašowanja přewjedu. Abo móžeće interaktiwnu pomoc wužiwać, zo byšće swoje wotprašowanje přez kliknjenje z myšku definował a LibreOffice jo awtomatisce do SQL přenošuje.
Objekty OLE (Object Linking and Embedding) dadźa so z cilowym dokumentom zwjazać abo tež zasadźić. Zasadźenje kopiju objekta a podrobnosće žórłoweho programa do ciloweho dokumenta zasadźuje. Jeli chceće objekt wobdźěłać, klikńće prosće dwójce na objekt, zo byšće žórłowy program aktiwizował.
Jeli OLE-objekt je z cilowym dokumentom zwjazany, dyrbi cilowy dokument na městnje k dispoziciji być, kotrež je w zwjazanju podate. Hdyž cilowy dokument zhašeće abo přesuwaće, budźe njemóžno, zwjazany OLE-objekt wočinić. Móžeće nastajenje we wotrězku Začitać/Składować, zo byšće swój system tak konfigurował, zo bychu so zwjazanja k swojemu datajowemu systemej składowali.
Objekt je wobrazowkowy element, kotryž daty wobsahuje. Móže so na nałoženske daty poćahować, na přikład na tekst abo na grafiki.
Objekty su njewotwisne a jedyn druhi njewobwliwuje. Kóždemu objektej, kotryž daty wobsahuje, dadźa so wěste přikazy připokazać. Grafiski objekt na přikład ma přikazy za wobdźěłowanje wobrazow a tabelowy dokument wobličenske přikazy wobsahuje.
OpenGL je grafikowa rěč za 3D-grafiki, kotraž je so prěnjotnje wot SGI (Silicon Graphics Inc.) wuwiła. Dwě narěči tutej rěče stej daloko rozšěrjenej: Microsoft OpenGL, wuwity za wužiwanje we Windows NT a Cosmo OpenGL, kotryž je so wot SGI wuwił. Cosmo OpenGL je njewotwisna grafikowa rěč za wšě platformy a wšě kompjuterowe typy, kotrež su samo na systemach bjez wosebiteje hardwary za 3D-grafiki wužiwajomne.
PNG (Portable Network Graphics) je format grafikowych datajow. Dataje so z wuběrajomnym faktorom komprimuja a, na rozdźěl wot formata JPG, so PNG-dataje přeco bjez straty informacijow komprimuja.
Primarny kluč jako jednozmyslny identifikator polow datoweje banki. Jednozmyslna identifikacija polow datoweje banki so w relacionalnych datowych bankach za přistup k datam w druhich tabelach wužiwa. Wotkazuje so na primarny kluč z druheje tabele, so tón kluč cuzy kluč mjenuje.
Wubjerće relewantny přikaz z kontekstoweho menija linkoweje hłowy za wubrane polo, zo byšće w LibreOffice primarny kluč w naćiskowym napohledźe tabele definował.
Někotre wokna w LibreOffice, na přikład wokno Předłohi a Nawigator, su „přidokujomne“ wokna. Móžeće tute wokna přesunyć, jich wulkosć změnić abo je na kromje přidokować. Na kóždej kromje móžeće wjacore wokna jedne nad druhim abo jedne pódla druheho přidokować; hdyž potom ramikowe linije přesuwaće, móžeće relatiwne proporcije woknow změnić.
Zo byšće wotdokował a zaso přidokował, dźeržće tastu stłóčenu, klikńće dwójce na prózdnu płoninu we woknje. We woknje Předłohi móžeće tež na šěry dźěl wokna pódla symbolow dwójce kliknyć, mjeztym zo tastu stłóčenu dźeržiće.
Na kóždej woknowej kromje, hdźež je druhe wokno přidokowane, je tłóčatko, kotrež wam zmóžnja, wokno pokazać abo schować.
Jeli na kromje wokna na tłóčatko klikaće, zo byšće wokno pokazał, wostanje wokno widźomne, doniž jo zaso manuelnje njeschowaće (ze samsnym tłóčatkom).
Jeli na ramik wokna, ale nic na tłóčatko, klikaće, zo byšće wokno pokazał, aktiwizujeće funkciju Awtomatisce schować. Funkcija Awtomatisce schować wam zmóžnja, schowane wokno na chwilu pokazać, hdyž na jeho kromu klikaće. Hdyž w dokumenće klikaće, so přidokowane wokno zaso schowa.
Rich Text Format (RTF) je datajowy format, kotryž je so za wuměnjenje tekstowych datajow wuwił. Wosebna funkcija je, zo so formatěrowanje do direktnje čitajomnych tekstowych informacijow přetworjeja. Bohužel to porno druhim datajowym formatam chětro wulke dataje wutworja.
Relacionalna datowa banka je zběrka datowych zapiskow, kotrež so jako sadźba po formje wopisanych tabelow rjaduja, z kotrychž maće přistup k datam a móžeće daty na wjele wašnjow zjednoćić, bjeztoho zo bychu so trjebali tabele datoweje banki znowa organizować.
Relacionalny system za rjadowanje datowych bankow (RDBMS) je program, kotryž wam zmóžnja, relacionalnu datowu banku wutworić, aktualizować a administrěrować. RDBMS přikazy SQL (Structured Query Language) akceptuje, kotrež wužiwar zapodawa abo su w nałoženskim programje wobsahowane, a wutworja, aktualizuje datowe banku abo zmóžnja přistup k datowej bance.
Dobry přikład relacionalneje datoweje banki je datowa banka, kotraž tabele kupcow, předanjow a zličbowankow wobsahuje. W tabeli zličbowankow poprawne daty wo kupcach abo předanjach njejsu; tabela wšak referency přez relacionalne zwjazanje, abo poćah, na tabelowe pola z wotpowědnymi kupcami a předanjemi (na přikład polo kupcowskeho ID z tabele kupcow).
We wšelakich dialogach (na přikład ) móžeće wubrać, hač chceće dataje relatiwnje abo absolutnje składować.
Jeli so za relatiwne składowanje rozsudźeće, so referency na zasadźene grafiki abo druhe objekty we wašim dokumenće relatiwnje k městnu w datajowym systemje składuja. W tutym padźe je wšojedne, hdźež referencowana zapisowa struktura je zapisana. Dataje so njedźiwajo na městno namakaju, doniž referenca na samsnym wothrawaku abo wolumenje njewostawa. To je wažne, jeli chceće dokument druhim ličakam k dispoziciji stajić, kotrež cyle hinašu zapisowu strukturu, mjena wothrawakow abo wolumenow maja. Poruča so tež, relatiwnje składować, jeli chceće zapisowu strukturu na internetnym serwerje wutworić.
Jeli so za absolutne składowanje rozsudźeće, so wšě referency na druhe dataje tež jako absolutne definuja, na zakładźe wotpowědneho wothrawaka, wolumena abo korjentneho zapisa. Lěpšina je, zo so da dokument, kotryž referency wobsahuje, do druhich zapisow abo rjadowakow přesunyć a referency płaćiwe wostawaja.
SQL (Structured Query Language) je rěč, kotraž so za wotprašowanja datowych bankow wužiwa. W [officename] móžeće wotprašowanje pak w SQL pak interaktiwnje z myšku formulować.
Wudowy a syroty su historiske zapřijeći typografije, kotrež so hižo za dołho wužiwaja. Wudowa so na krótku linku na kóncu wotstawka poćahuje, kotraž so sama na hornjej kromje přichodneje strony ćišći. Syrota pak je prěnja linka wotstawka, kotraž so na delnjej kromje předchadneje strony ćišći. W tekstowym dokumenće LibreOffice móžeće tajke wustupowanja w požadanej wotstawkowej předłoze wobeńć. Hdyž to činiće, móžeće minimalnu ličbu linkow postajić, kotrež so maja na stronje zwjazane wostać.
Poł šěrokosće a połna šěrokosć stej kajkosći, kotrejž so wužiwatej, zo byštej znamješka rozeznawałoj, kotrež so wot wuchodoaziskich rěčow a pismow wužiwaja, předewšěm wot chinšćiny, japanšćiny a korejšćiny (CJK).
Znamješka Han, Hiragana a Katakana kaž tež Hangul, kotrež za tute pisma wužiwaja, maja zwjetša kwadratisku formu, a, na pokazanje z krutej šěrokosću (njeproporcionalne), zaběraja rum dweju łaćonskeju znamješkow (ASCII). Mjenuja so tohodla znamješka połneje šěrokosće, mjeztym zo so pismiki w łaćonskim alfabeće, cyfry a interpunkciske znamješka znamješkoweje sadźby ASCII znamješka poł šěrokosće mjenuja.
Z historiskich přičinow sadźba łaćonskich pismikow, cyfrow a interpunkciskich znamješkow w kwadratiskej formje so tež definuja a w typografiji CJK wužiwaja, přidatnje k jich pendantam poł šěrokosće abo město nich. Rěkaja formy połneje šěrokosće. Na podobne wašnje su tež formy poł šěrokosće znamješkow Katakana a Hangul Jamos, kotrež zwjetša su połneje šěrokosće, kotrež su wuše hač kwadratiske. Formy poł šěrokosće a połneje šěrokosće znamješka su zwjetša dwě wašni pisanja samsneho znamješka, podobnje kaž wulke a małe pismiki łaćonskeho alfabeta. LibreOffice přetworjenje mjez poł šěrokosće a połnej šěrokosću podpěruje a móže tež rozdźěl šěrokosće ignorować, hdyž so tekstowe znamješkowe rjećazki přirunuja.
Přikaz je w meniju . Přikaz da so jenož aktiwizować, hdyž je znajmjeńša jedne zwjazanje w dokumenće wobsahowane. Hdyž wobraz zasadźujeće, móžeće pak wobraz direktnje do dokumenta zasadźić pak wobraz jako zwjazanje zasadźić.
Hdyž so objekt direktnje do dokumenta zasadźuje, so wulkosć dokumenta wo (znajmjeńša) wulkosć objekta w bajtach powjetšuje. Móžeće dokument składować a jón na druhim ličaku wočinić, a zasadźeny objekt budźe hišće na samsnej poziciji w dokumenće.
Jeli objekt jako zwjazanje zasadźujeće, so jenož referenca na datajowe mjeno zasadźi. Datajowa wulkosć dokumenta so jenož wo šćežku a datajowu referencu powjetšuje. Jeli wšak swój dokument na druhim ličaku wočinjeće, dyrbi zwjazana dataja na eksaktnje samsnej poziciji być, kotraž so w referency podawa, zo by so objekt w dokumenće pokazał.
Wužiwajće , zo byšće widźał, kotre dataje su jako zwjazanja zasadźene. Zwjazanja dadźa so wotstronić, jeli trjeba. To zwjazanje wotstroni a objekt direktnje zasadźi.