Genel Sözlük

Bu sözlük LibreOffice'da karşılaşacağınız bazı önemli terimlerin açıklamalarını içerir.

Bu sözlüğü LibreOffice uygulamasında bulunan yabancı olduğunuz terimleri aramak için kullanın.

ASCII

Bilgi Değişimi için Amerikan Standart Kodu (American Standard Code for Information Interchange) kelimelerinin kısaltmasıdır. ASCII kişisel bilgisayarlarda yazıların görüntülenmesi için kullanılan bir karakter kümesidir. Harfler, sayılar, noktalama ve sembolleri içeren 128 karaktere sahiptir. Genişletilmiş ASCII karakter kümesi 256 karakter bulundurur. Her karaktere benzersiz bir numara verilir, ve ASCII kod adıyla anılır.

HTML sayfalarında, sadece 7 bit ASCII karakterler görüntülenebilir ayarlanır. Diğer karakterler, Alman harf üstüne konulan çift noktalar gibi, ayrı kodlar ile ayırt edilir. Genişletilmiş ASCII kod karakterlerini girebilirsiniz: LibreOffice dışarı aktarma süzgeçleri gerekli dönüşüm işlemlerini gerçekleştirir.

Aralık ayarı

Aralık ayarı (Kerning) harf çiftleri arasındaki boşluk miktarının artırılması veya azaltılması anlamına gelir. Bu şekide Metin genel görünüşü güzelleştirilebilir.

Aralık tabloları hangi harf çiftlerine daha fazla aralık gerektiği hakkında bilgiler içerir. Bu tablolar genellikle yazı türünün bir bileşenidir.

Açık Grafik Kütüphanesi (OpenGL)

OpenGL Bir 3-B grafik dilidir, ilk önce SGI (Silicon Graphics Inc) tarafından geliştirilmiştir. Bu dilin iki türü genellikle kullanılmaktadır: Microsoft OpenGL, Windows NT altında çalıştırılmak için geliştirilmiştir. Cosmo OpenGL, SGI tarafından geliştirilmiştir. Son söylenilen bütün platformlar ve bütün kişisel bilgisayarlar için bağımsız grafik dilini temsil eder. Hatta özel 3-B grafik donanımı olmayan makineler için de kullanılabilir.

Bağlantı

Bağlantılar komutu Düzenle menüsünde bulunur. Bu komut sadece geçerli belgede en azından bir bağlantı var ise etkinleştirilebilir. Bir resim eklediğiniz zaman, örneğin, bir resmi belgeye doğrudan ya da bağlantı olarak ekleyebilirsiniz.

Bir belge içine bir nesne eklendiği zaman dosyanın boyutu (en azından) nesnenin byte boyutu kadar artar. Bu belgeyi kaydettikten sonra başka bir bilgisayarda açtığınız zaman, eklenmiş nesne belgenizde aynı yerde bulunacaktır.

Eğer nesneyi bir bağlantı olarak eklerseniz, sadece bir dosya ismine başvuru eklenir. Belgenizin boyutu sadece eklemiş dosyanın yolu ve dosya başvurusu kadar artar. Eğer belgenizi bir başka bilgisayarda açarsanız, bağlanmış dosyanın belgenizde görüntülenebilmesi için bu dosyanın, o bilgisayarda da aynı başvuru ve yol üzerindeki konumda var olması gereklidir.

Hangi dosyaların bağlantı olarak eklendiğini görmek için, Düzenle - Bağlantılar menüsünü kullanın. Bağlantılar eğer gerekliyse kaldırılabilirler. Bu bağlantıyı koparacak ve nesneyi doğrudan belge içine yerleştirecektir.

Bağıl ve Mutlak Kaydetme

Bir çok iletişimde (örneğin Düzenle - Otomatik Metin) dosyaları bağıl veya mutlak kaydetmek isterseniz seçebilirsiniz.

Bağıl kaydetmeyi seçerseniz, belgenizde gömülmüş grafikler ve diğer nesneler dosya sisteminde yerleşime göre bağıl olarak kaydedilecektir. Bu durumda , başvurulan dizin yapısının nerede kaydedildiği bir sorun yaratmaz. Dosyalar yerleri dikkate alınmadan bulunur, başvuru dosyanın bulunduğu aynı kök dizine veya sabit disk etiketine bağlı kalır. Siz belgenizin başvurularının diğer bilgisayarlarda farklı dizin yapılarında, farklı kök dizin ve etiketlerde, kullanılabilir kalmasını istiyorsanız önemli bir özelliktir. Ayrıca bir İnternet sunucusu üzerinde dizin yapısı yaratmak istiyorsanız bağıl kaydetme özellikle tavsiye edilir.

Eğer mutlak kaydetmeyi tercih ederseniz, diğer dosyalara yapılan bütün başvurular, karşılık gelen sürücüsü, kök dizini, etiketi temelinde mutlak olacaktır. Bu belgenin avantajı ise başvuruları bulunduran belge diğer dizinler ve klasörlere taşınabilir ve başvurular geçerli kalmaya devam eder.

Birincil anahtar

Bir birincil anahtar veritabanı alanlarında benzersiz tanıtıcı olarak sunulur. Veritabanı alanlarında benzersiz tanıtıcılar diğer tablolardaki verilere ulaşmak için, ilişkisel veritabanları'nda kullanılır. Eğer başvuru bir başka tablodaki birincil anahtar ile yapılmışsa, yabancı anahtar olarak ifade edilir.

LibreOffice'da, bir tablonun tasarım görünümünde, seçilmiş alan için satır başlığı kısayol menüsünden alakalı komutun seçilmesiyle birincil anahtarı tanımlarsınız.

Biçimlendirme

Biçimlendirme bir kelime işlemci veya DTP programı kullanılarak metnin görsel düzenlenmesi anlamındadır. Bu terim kağıt biçimi, sayfa sınırları, yazı tipleri, yazı efektleri, ayrıca girintiler ve karakter aralıklarını içerir. Metni LibreOffice tarafından sağlanan doğrudan veya Biçemlerle biçimlendirebilirsiniz.

DDE

DDE "Dinamik Veri Değişimi" anlamına gelir, OLE'nin "Nesne Bağlama ve Gömme" teknolojisinin öncülüdür. DDE ile nesneler dosya başvuruları ile bağlanır, fakat gömülmezler.

Aşağıdaki işlem sırası ile bir DDE bağlantısı yaratabilirsiniz: Bir Calc hesap tablosundan hücreleri seçin, onları panoya kopyalayın ve başka bir hesap tablosuna geçin, Düzenle - Özel Yapıştır menüsünü seçin. Açılan iletişim penceresinde içerikleri bir DDE bağlantısı olarak eklemek için, Bağlantı seçeneğini işaretleyin. Bir bağlantı etkinleştirildiği zaman, eklenmiş hücre aralığı orijinal dosyasından okunur.

Direk ve Stil Biçemleme

Eğer bir belgeyi Biçemler olmaksızın biçimlerseniz, bu "doğrudan biçimlendirme" olarak bilinir. Çerçeveler ve tablolar gibi, Metin ve diğer nesnelerin düzenlenmesi çeşitli özniteliklerin doğrudan uygulanacağı anlamına gelir. Biçem sadece seçili alana uygulanır ve bütün değişiklikler ayrı ayrı yapılmalıdır. Öte taraftan, Biçemler metine direk olarak uygulanamazlar, fakat tercihen Biçemler penceresinde tanımlanırlar ve sonra uygulanırlar. Bunun bir avantajı ise siz bir Biçemi değiştirirseniz, Biçem ile ilişkilendirilmiş bütün belge kısımları da aynı zamanda değiştirilecektir.

Tüm belgenizde doğrudan biçimlendirmeyi, +A'ya basıp tüm metni seçtikten sonra Biçimlendirme - Doğrudan Biçimlendirmeyi Temizle'yi seçerek kaldırabilirsiniz.

Doğru-kayıt

Doğru-kayıt (register-true) yazdırma için kullanılan bir baskı terimidir. Bu terim kitap baskısı, dergi ve gazete sayfalarında satırların ön ve arka sayfalarda uygun basılmasıyla ilgilidir. Doğru-kayıt özelliği bu sayfaların okunmasını kolaylaştırır ve satır çizgileri arasında parlayan gri gölgeler oluşmasını önler. Ayrıca Doğru-kayıt terimi bitişik metin sütunlarında aynı satır yüksekliği ile de ilgilidir.

Bir Paragrafı, Paragraf biçimini veya bir sayfa stilini doğru-kayıt olarak tanımladığınız zaman, etkilenen karakterlerin taban çizgileri yazı tipleri boyutuna veya grafiklerin boyutuna dikkat edilmeksizin, dikey sayfa ızgarasına göre hizalanırlar. Eğer isterseniz,bu ızgara için ayarları Sayfa biçimi özelliği olarak belirleyebilirsiniz.

Döndürme düğmesi

  1. Sayısal alan, para birimi alanı, tarih alanı ve zaman alanı form denetimlerinde döndürme düğmesinin bir özelliğidir. Eğer "Döndürme Düğmesi" aktif ise, alanda karşılıklı yönleri işaret eden yatay veya dikey bir ok çifti sembolü gösterilir.

  2. Basic geliştirme ortamında bir döndürme düğmesi bir sayısal alan ile iki ok sembolünün oluşturduğu kontrolün ismidir.

Döndürme düğmesine bitişik sayısal alana değeri yazabilir veya yukarı ok aşağı ok tuşlarına basarak değeri ayarlayabilirsiniz. Klavyeden yukarı ok ve aşağı ok tuşlarına basarak değeri artırabilir veya azaltabilirsiniz. Azami ve Asgari değerleri ayarlamak için, sayfa yukarı (Page Up) ve sayfa aşağı (Page Down) tuşlarına basabilirsiniz.

Eğer döndürme düğmesine bitişik alanda sayısal değerler mevcutsa, ayrıca ölçüm birimi'de tanımlayabilirsiniz, örneğin, 1 cm veya 5 mm, 12 pt veya 2" gibi.

Eğri Nesnesi

Fransız Matematikçi Pierre Bézier tarafından geliştirilmiştir. Bir bézier eğrisi iki boyutlu grafik uygulamalarında kullanılan matematiksel olarak tanımlanmış eğridir. Eğri dört nokta ile tanımlanır: başlangıç konumu ve sonlanma konumu ve iki ayrı orta noktaları. Bézier nesneleri bu noktaların fareyle taşınmasıyla değiştirilirler.

IME

IME girdi metodu düzenleyicisi anlamına gelir. Bir program kullanıcıların batı dilleri haricindeki karmaşık karakterli diller ile çalışırken, standart klavye ile bu karakterleri girebilmesine olanak tanır.

JDBC

LibreOffice ile çalışırken bir veri tabanına (JDBC) API programıyla bağlanmak için, Java Veritabanı Bağlanabilirliğini kullanabilirsiniz. JDBC sürücüleri Java platformunda yazılmış ve platform bağımsız yazılımlardır.

Karmaşık Metin Düzeni (Complex Text Layout "CTL")

Karmaşık metin düzenindeki diller bazı özelliklere veya tümüyle aşağıdaki özellikler sahip olabilir:

Şu an için, LibreOffice Hindi Tayland Hebrew ve Arap CTL dillerini desteklemektedir.

CTL desteğini etkinleştirmek için - Dil Ayarları - Diller'i seçin.

Kenetlenme

LibreOffice'de bazı pencereler, örneğin Biçimler penceresi ve Gezgin penceresi "kenetlenebilir (dockable)" pencerelerdir. Bu pencere türlerini taşıyabilir, boyutunu değiştirebilir ve bir köşeye kenetleyebilirsiniz. Her bir köşede tepeden aşağıya doğru bir çok pencereyi birbiri ardına kenetleyebilirsiniz; sonra kenar çizgilerini sürükleyerek pencerelerin bağıl oranlarını değiştirebilirsiniz.

Kilidi açmak ve tekrar kilitlemek için, tuşarına basılı, penceredeki boş bir alana iki kere tıklayın. Biçemler penceresi içinde, simgelerin yanındaki gri alana da çift tıklayabilirsiniz, tuşlarına basılı iken.

Kenetlenme (Otomatik Gizle)

Herhangi bir pencere kenarında, başka bir pencere kenetlenmişse pencereyi göstermenizi ve gizlemenizi sağlayan bir düğme göreceksiniz.

Nesne

Bir nesne veri içeren ekran öğesidir. Metin ve grafikler gibi uygulama verisiyle ilgili olabilir.

Nesneler bağımsızdır ve birbirlerini etkilemezler. Veri içeren herhangi bir nesneye özel komutlar atanabilir. Örneğin, bir grafik nesnesi görüntü düzenleme komutlarına sahiptir ve bir hesap tablosu hesaplama komutlarına sahiptir.

ODBC

Açık Veritabanı Bağlanabilirliği (ODBC) bir protokol düzenidir ve hangi uygulamalar ile veritabanı sistemlerine erişebileceği belirlenir. Sorgu dili olarak Yapısal Sorgulama Dili (SQL) kullanılır. LibreOffice'de, her bir veritabanı için sorguların SQL komutlarıyla çalıştırılıp çalıştırılmayacağını belirleyebilirsiniz. Alternatif olarak, kendi sorgunuzu fare tıklamalarıyla tanımlarken etkileşimli yardımı kullanabilirsiniz ve LibreOffice sorgularınızı otomatik olarak SQL komutlarına çevirir.

OLE

Nesne Bağlama ve Gömme (OLE) nesneler hedef belgeye bağlanabilir veya gömülebilirler de. Gömme nesnenin bir kopyasını ve kaynak programın detaylarını hedef belgeye ekler. Eğer nesneyi düzenlemek isterseniz, basitçe nesne üzerine çift tıklayarak kaynak programı etkinleştirirsiniz.

PNG

Taşınabilir Netwowk Grafik (PNG) bir grafik dosyası biçimidir. Dosyalar seçilebilen bir sıkıştırma oranıyla sıkıştırılır ve JPG biçiminin karşıtıdır. PNG dosyaları daima herhangi bilgi kaybı olmaksızın sıkıştırılırlar.

RTF

Zengin Metin Biçimi (RTF) metin dosyalarının değişimi için geliştirilmiş bir dosya biçimidir. Özgün yapısı gereği biçimlendirmeler doğrudan okunabilir metin bilgilerine dönüştürülürler. Ne yazık ki diğer dosya biçimlerine göre bu biçim oldukça büyük dosyalar yaratır.

SQL

Yapısal Sorgulama Dili veritabanı sorgularında kullanılan bir dildir. LibreOffice'da SQL deyimleri olarak formüle edebileceğiniz gibi etkileşimli olarak fare ile de düzenleyebilirsiniz.

SQL Veritabanı / SQL Sunucusu

SQL veri tabanı bir veri tabanı sistemidir, ve bir SQL ara birimi önerir. SQL veritabanları sıklıkla istemci/sunucu networklarında, farklı istemcilerin merkezi sunucuya erişimi (örneğin, bir SQL sunucusu) mimarisinde oluşturulurlar, bunun için SQL sunucusu veri tabanları, veya short için SQL sunucusu olarak adlandırılırlar.

LibreOffice ile, harici SQL veritabanlarına bağlanabilirsiniz. Bunlar sabit diskinizde olacağı gibi network üzerinde de olabilir. Erişim ODBC, JDBC, veya LibreOffice'a eklenmiş bağımsız bir sürücüyle gerçekleştirilir.

Sayfa Başında Tek Satırlar ve Sayfa Sonunda Tek Satırlar

Sayfa Başında/Sayfa Sonunda (Widows ve Orphans) yıllarca kullanılmış olan, tarihi yazdırma terimleridir. Yalnız satır (widow) bir paragrafın sonundaki kısa çizgiyle ilgilidir, ki o basıldığı zaman sonraki sayfanın tepesinde yalnız olarak görülür. Bir artık satır (orphan), tersine olarak, bir önceki sayfanın altında yalnız olarak basılan paragraf ilk satırıdır. Bir LibreOffice metin belgesinde istenen paragraf biçiminde bu tip oluşumları otomatik olarak engelleyebilirsiniz. Böyle yaptığınız zaman, bir sayfada birlikte tutulacak asgari satır sayısını belirleyebilirsiniz.

Sayı Sistemi

Bir sayı sistemi sayıları göstermekte kullanılan karakterlerin sayısıyla belirlenir. Ondalık sistem on sayı temelindedir (0..9), İkilik sistem iki sayı temelindedir, Onaltılık sistem 16 karakter temelindedir (0...9 ve A...F).

İlişkisel Veritabanı

İlşkisel veritabanı veri öğeleri kolleksiyonudur ve çeşitli tablolar arasında organize edilmiş verilerden oluşan veri tabanı olarak açıklayabiliriz. Bu farklı tablolar arasındaki veriler, çeşitli anahtarlar vasıtası ile birbirlerine bağlanırlar. İlgili tablolarda, sütunlar arasında bir anahtar sütun yer alır.

İlişkisel veri tabanı yönetim sistemi (RDBMS) ilişkisel veritabanlarını yaratabileceğiniz, güncelleyebileceğiniz yönetebileceğiniz bir programdır. Bir RDBMS kullanıcı tarafından girilen veya başka bir program içinden SQL deyimlerini alır ve veritabanına erişim desteği sağlar, yaratır veya günceller.

İlişkisel veri tabanına, Müşteri, Sipariş ve Fatura tabloları bulunan bir veritabanı iyi bir örnek olarak verilebilir. Fatura tablosunda ne bir müşteri ne de sipariş verisi bulunur; bununla birlikte tablo ilişkisel bağlantılara başvuruları bulundurur, veya sipariş tabloları ile karşılığı olan müşteri arasında ilişki kurar (örneğin, müşteri tablosundan müşteri tanım numarası alanı).

İçerik Menüsü

bir nesnenin kısayol (içerik) menüsünü etkinleştirmek için, önce nesneye fare düğmesiyle tıklayın, ve sonra . Bazı kısayol menüleri nesne seçili olmasa bile çağrılabilirler. Kısayol menüleri LibreOffice'da her yerde bulunurlar.